به گزارش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران در روزهای 18 و 19 مردادماه گروه کار توسعه و مدیریت شامل آقایان مهندس سیاهی، مهندس ناشر، مهندس داسدار، دکتر براهیمی، مهندس اسدی و مهندس اقبالی از طرح آبیاری حسن لو در استان آذربایجان غربی و طرح بیلهوار در استان کرمانشاه، بازدید کردند.
اراضی تحت پوشش شبکه آبیاری بارانی حسن لو از سد مخزنی حسن لو تأمین آب میشود. وسعت پیشبینی شده برای شبکه این سد 17000 هکتار بوده که 5000 تا 5500 هکتار آن به بهرهبرداری رسیده است. از سال جاری که ستاد احیای دریاچه ارومیه دستور کاهش 8 درصدی مصرف آب را داده، فقط 3900 هکتار اراضی آبیاری میشود.
روش آبیاری این طرح، بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک است و یکی از کارهای مشکل، راهبري آن است. عملا آبپاش در شب جابجا نمیشود و کاركرد شبانه 12 ساعت است و آب اضافی به زمین داده میشود. که مشکل سیستمهای کلاسیک در اراضی خردهمالکی بوده و جابجایی آبپاش با توجه به اشتراک بودن آن بین مالکین، یک مشکل اساسی بهرهبرداری است. عموما در شبها هم به خاطر تاریکی، خطرات و مشکلات حضور شبانه زارعین، آبپاشها جابجا نمیشود و اضافه آبیاری صورت میگیرد. تضاد مالکیت خرد و سیستم یکپارچه بارانی در این شبکه هم وجود دارد.
اراضی شبکه بیلهوار در استان کرمانشاه از سد گاوشان تأمین آب میشود. سد گاوشان روی یکی از سرشاخههای رودخانه سیروان به نام گاوهرود ساخته شده و آب آن از طریق تونل 20 کیلومتري به حوزه کرخه منتقل میشود. در خروجی تونل یک سازه تقسیم آب وجود دارد که در سمت راست آن دریچههای آبگیری برای نواحیB1 وB2 در استان کردستان
و سمت راست دریچههای آبگیری عمدتا برای نواحی B3 وB4 در استان کرمانشاه قرار دارد. هم اکنون 20 تا 30 درصد آب شرب شهر کرمانشاه نیز از این محل تأمین میشود که در آینده سهم آب شرب كرمانشاه از اين سد به حدود 50 درصد میرسد.
وسعت کنونی شبکه بیلهوار 3500 هکتار و روش آبیاری، بارانی کلاسیک ثابت است. در این طرح تجهیزات مدرن انتقال و توزیع و اندازهگیری آب به کار رفته لیکن بهرهبرداری مدرن از جمله تحویل حجمی آب علیرغم نصب کنتورهای دیجیتال برای آبگیر هر مزرعه و راندمان بالای مد نظر برای روش آبیاری تحت فشار که مورد انتظار طراح شبکه بوده است به دلیل مشکلات بهرهبرداری بصورت خردهمالکی بدست نیامده است. در این گونه شبکهها آموزش و توانمندسازی کشاورزان تشکلهای آبیاری و هماهنگ شدن آنها با سازمان بهرهداری شبکه یک ضرورت تام میباشد تا بتدریج امکان بهرهوری بیشتر آب کشاورزی تحقق یابد.